GÖKBİLGE

Gökbilge projesi, bilgisayar ve telefon asistanı olarak görev yapan botların geliştiği bir dönemde Türkçe tabanlı olarak hazırlanmış, dilbilimin kuram ve uygulamalarından yararlanılarak oluşturulmuş diyaloglar içeren ve en önemlisi basit soru-yanıt yöntemiyle değil, karşıdaki gerçek insanla sohbeti sürdürebilen, bu bağlamda soru sorabilen, gerçek konuşucunun diyaloğu bitirme sürecinde yeni tümcelerle diyaloğu genişleten, bir soruya verebilecek onlarca yanıtı olan ve bütün bu yaptıklarını masa başında araştırmacıların oluşturduğu hayali diyaloglar değil, bizzat çevrimiçi gerçek insanlarla yaptığı karşılıklı konuşmalardan alan ve gelişen veritabanıyla başka birçok özgün projeye kaynaklık edecek bir bot tasarlamayı amaçlamaktadır.

Türkçe, Türkçe sohbet botu, sohbet botu, sohbet robotu, diyalog botu, diyalog robotu, yapay zeka, doğal dil işleme, bilgisayarlı dilbilim

Turkish, Turkish chat bot, Turkish chatbot, chatbot, chat bot, dialogue bot, artificial intelligence, natural language processing, computational linguistics

Doç. Dr. Turgay SEBZECİOĞLU

Turgay SEBZECİOĞLU, Hürriyet GÖKDAYI, Ali TAN, Sibel EKDİ KOÇ, Yeşim MUTLU, Sedat KARAKAYA, Brusk ÇAMÇI, Oğuzberk EROL, Pervin ÇETİN, Şengül MERİNÇ, Büşra TAN, Fatma ÜNER, Mehtap AKGÖÇ, Gülay ÖZCAN

Richard S. Wallace, Steve Worswick, Elizabeth Perreau, Dave Morton

Oyunlar

Gökbilge ile oynanan oyunların birçoğu dil sınıflarında hocaların öğren(i)cilerine uyguladıkları oyunlarlardan esinlenerek hazırlanmıştır.

1- Evirmece (Anagram) Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "evirmece oyunu", "anagram" veya "oyun 1" ibarelerinden biri kullanılabilir.
2- Deyim Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "deyim oyunu" veya "oyun 2" ibarelerinden biri kullanılabilir.
3- Puansız Ses Uyum Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "serbest ses uyumu oyunu" veya "oyun 3" ibarelerinden biri kullanılabilir.
4- Puanlı Ses Uyum Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "ses uyumu oyunu" veya "oyun 4" ibarelerinden biri kullanılabilir.
5- Tahmin Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "tahmin oyunu" veya "oyun 5" ibarelerinden biri kullanılabilir.
6- Nesi Var Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "nesi var oyunu" veya "oyun 6" ibarelerinden biri kullanılabilir.
7- Taş Kağıt Makas Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "taş kağıt makas" veya "oyun 7" ibarelerinden biri kullanılabilir.
8- Yazı Tura Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "yazı tura oyunu" veya "oyun 8" ibarelerinden biri kullanılabilir.
9- Zar At Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "zar at oyunu" veya "oyun 9" ibarelerinden biri kullanılabilir.
10- Soru Sor Oyunu: Henüz taslak düzeyinde olan bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "soru sor oyunu" veya "oyun 10" ibarelerinden biri kullanılabilir.
11- Sessizlik Oyunu: Sabır isteyen bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "sessizlik oyunu" veya "oyun 11" ibarelerinden biri kullanılabilir.
12- Rakam Tahmin Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "rakam tahmin oyunu" veya "oyun 12" ibarelerinden biri kullanılabilir.
13- Hayvan Tahmin Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "hayvan bul oyunu" veya "oyun 13" ibarelerinden biri kullanılabilir.
14- Ayaktan Yaş Bul Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "ayaktan yaş bul oyunu" veya "oyun 14" ibarelerinden biri kullanılabilir.
15- İsim Şehir Oyunu: Bu oyunu oynamak için Gökbilge'ye "isim şehir oyunu" veya "oyun 15" ibarelerinden biri kullanılabilir.

Uygulamalar

Gökbilge'deki uygulamalar ağırlıklı olarak dil öğretimi üzerinedir.

1- Belirteç-Zaman Uyumunun Öğretimi Uygulaması: Gökbilge'ye "belirteç öğrenelim mi" veya "zarf öğrenelim mi" ibarelerinden biri yazılarak uygulamaya girilir. Gökbilge'nin önerdiği belirteçlerden zaman uyumu açısından yanlış kullanılanlar Gökbilge tarafından açıklamasıyla belirtilir.
2- Kalıp Sözler Uygulaması: Üzerinde çalışılmaktadır...

Yetenekler

Gökbilge'deki yetenekler dilbilim kuram ve kavramları ışığında oluşturulmaya çalışılmaktadır.

1- İnsansı Konuşma:Gökbilge'nin sürekli geliştirilmeye çalışılan en önemli yeteneği budur. Gerçek konuşmalar ve Karşılıklı Konuşma Stratejileri kavramlarından yararlanılarak oluşturulmaya çalışılmaktadır. Belirli konuları algılama, o konular üzerine konuşma ve karşılıklı konuşmayı sekteye uğratmadan sürdürme gibi yetenekler bu yetenek içerisinde geliştirilmeye çalışılmaktadır.
2- Özne-Yüklem Uyumsuzluğunu Algılama: Gökbilge "Ben geldin", "Sen gittim" gibi özne yüklem uyumunun olmadığı tümceleri algılamakta ve tümcenin doğrusunu konuşmacıya bildirmektedir. Geliştirilmekte olan bu yetenek Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğreniciler için kazandırılmıştır.
3- Zaman ve Görünüş Belirteçleri ile Yüklem Arasındaki Uyumsuzluğu Algılama: Gökbilge "Ben hâlâ gittim" gibi zaman ve görünüş açısından belirteç-yüklem uyumunun olmadığı tümceleri algılamakta ve uyarıda bulunmaktadır. Geliştirilmekte olan bu yetenek Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğreniciler için kazandırılmıştır.
4- Şiir Yazan Bot: Henüz taslak halinde olan bu yetenek şu an için 100 civarında sözcükle çalışmaktadır. Gökbilge'ye "şiir" ya da "şiir yaz" denildiğinde 100 sözcük üzerinden önceden tahmin edilemez bir şiir yazmaktadır. Sözcük sayısı artırıldıkça Gökbilge'nin yaratıcı şair kimliği daha öne çıkacaktır.
5- Bellek (Hafıza) Yeteneği: Gökbilge ad, soyadı, cinsiyet, tutulan takım gibi Konuşmacının kişisel profiline ilişkin bilgileri geçici olarak belleğinde tutabilmektedir. Söz gelimi "Adım Can" dediğinizde Gökbilge onu belleğine almakta, siz daha sonrasında ona "Adım ne?" diye sorduğunuzda söyleyebilmektedir.
6- Öğrenebilme Yeteneği: {learn} etiketi ile ilgili bu yeteneğin geliştirilmesi üzerine çalışılmaktadır. Söz gelimi Konuşmacı "bu x mavi renklidir" kalıbına uygun olarak "Bu perde mavi renklidir" biçiminde bir tümce kurduktan sonra bota "Perde ne renk" diye sorarsa bot "Perde mavi renktedir" biçiminde yanıt vererek verilen nesnenin rengini hatırlayabilmektedir.
7- Kalıp Sözler Bilgisi: Gökbilge yaklaşık 1600 kalıp sözü (formulaic expression) algılayarak yanıt verebilmektedir. Gökbilge'nin 1600 civarındaki kalıp söze yaklaşık olarak 6400 yanıt verebilmektedir. 1600 civarındaki kalıp sözün anlamını bildiğinden, söz gelimi, "Olacak iş değil, kalıp sözünün anlamı ne?" diye sorulduğunda tanımını verebilmektedir.
8- Yaş Hesaplama: Gökbilge'ye "Yaşım kaç?" diye sorduğunuzda "Yaşını öğrenmek istiyorsan doğum tarihini gir." diye doğum tarihinizi istemekte, ardından kaç yaşında olduğunuzu hesaplayabilmektedir.

Bu proje herhangi bir kurum ya da kuruluş tarafından desteklenmemektedir.